Ritueelbegeleiding door Merel van den Berg
Soms is het moeilijk om zelf te spreken tijdens de uitvaart van een dierbaar persoon. Misschien vind je het lastig om de juiste woorden te vinden of misschien zit de emotie je te hoog om de woorden uit te spreken.
Ik ervaar dat er vier hoofdredenen zijn om met een woorddienstbegeleider te werken:
Door samen in gesprek te gaan, vinden we een vorm van afscheid nemen die bij jou (en jullie) past. Ik help je graag vorm te geven aan het afscheid, zonder dat je de regie verliest.
Ik ga met liefde de ceremonie voor, zodat jullie bewust en zonder druk afscheid kunnen nemen. Ik verwoord namens jullie de verhalen, emoties en herinneringen die jullie graag willen benoemen. Uiteraard kan ik ook helpen bij het uitzoeken van passende muziek, afbeeldingen, teksten en andere onderdelen van het ritueel.
Ben jij benieuwd of ritueelbegeleiding iets voor jullie is?
Jarenlang heb ik mijn gevoeligheid als een last ervaren, maar in mijn werk als ceremonieleider zie ik het als een kracht. Ik kan me goed in mensen inleven en snel connectie maken.
Ik vind het belangrijk om diepgang en betekenis te geven aan een afscheid. Ik ga op zoek naar het achterliggende verhaal over wie iemand écht was en zorg dat de ceremonie zo persoonlijk voelt dat het is alsof de persoon er gewoon een beetje bij is.
Ik zorg ervoor dat de ceremonie een geheel wordt en help graag met het verwoorden van jullie emoties en herinneringen. Ook denk ik graag mee over passende muziek en andere symboliek. Jullie wensen zijn daarin natuurlijk mijn uitgangspunt. Wanneer je het lastig vindt om zelf te spreken, spreek ik met liefde namens jou of help ik je met voorbereiden.
Hoe ritueelbegeleiding eruit ziet, zal iedere keer anders zijn. Het is echt maatwerk. Iedereen is immers uniek. Hieronder geef ik een aantal voorbeelden van details uit afscheidsdiensten, om je een idee te geven van hoe het eruit kan zien:
Ik had een uitvaart van een meneer uit Engeland, die wel in Nederland woonde. Hij bleef volgens zijn familie altijd een echte Engelsman. Hij was groot fan van een bepaalde voetbalclub. Daarom zijn we de uitvaart gestart met het clublied en vertel ik in het welkom dat we afscheid nemen van “jullie Engelsman’. Sommige stukken sprak ik Engels. Hij was ook heel erg voor de Brexit en hield wel van een grapje. Hij was ondeugend en tegendraads. Dus hebben we na wat twijfels tóch dat ene provocerende nummer over de Brexit waar hij fan van was gedraaid, want dat past bij deze persoon. Een lach en een traan.
Een andere meneer hij hield erg van schilderen. Dat deed hij veel. Hij leerde ook zijn twee dochters schilderen. Hij zei altijd tegen hen dat ze het ‘grof moesten opzetten.’ Zo ben ik de dienst ook begonnen: “we kunnen vandaag niet zijn hele leven tot in detail vertellen, want daarvoor was het veel te vol, maar we gaan het grof opzetten.’
Of de mevrouw die haar hele leven lijstjes bijhield. Het maakte niet uit wat, ze had overal een briefje voor. Ze schreef alles op. Toen ze overleed vonden ze honderden losse lijstjes in haar huis. Bij de uitvaart heb ik toen iedereen een blaadje gegeven. ‘Overal had zij briefjes, nu gaan wij briefjes voor haar maken met lieve woorden, als laatste groet.’ De briefjes zijn samen met haar begraven.
Van huis uit ben ik katholiek, maar mijn moeder was gereformeerd. Ik ken ook goed de kerkelijke kant. Ik ben geen dominee of pastoor, maar ik kan wel werken met symboliek uit het geloof. Wat ik veel tegenkom is dat mensen zeggen ‘vroeger gingen we wel naar de kerk, maar de laatste tijd niet meer’. Of soms heeft de overledene wel iets met het geloof, maar de nabestaanden niet. Zo was er eens een mevrouw die zelf gelovig was, maar haar familie niet. Ze had ook een tuin waar ze veel van hield. In de symboliek van haar ceremonie zaten thema’s als water en haar tuin. Tijdens de dienst heb ik toen een schaaltje water naast de kist gezet. Iedereen die langs de kist liep heeft water over de kist besprenkeld als een laatste groet of zegen. Zo gebruik ik wel de symboliek uit de kerk, maar zonder dat het erg aanwezig is.
Eigenlijk is alles mogelijk. Het is mooi om met beeld en symboliek te werken als dat zo komt en past, maar het kan ook mooi zijn om het simpel te houden, zonder poespas. Het belangrijkste vind ik dat het afscheid echt bij jullie dierbare past en dat we vooral stilstaan bij hun leven en de bijzondere impact die zij op ons hebben gemaakt. Ik denk graag met jullie mee.